Aktywność fizyczna – fundament zdrowego rozwoju dziecka

Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych warunków zdrowia. Stanowi podstawową potrzebę człowieka na każdym etapie życia i jest nieodłącznym elementem zdrowego stylu życia. Jej intensywność zależy od wieku, a na każdym etapie rozwoju pełni inne, istotne funkcje.

Znaczenie ruchu w wieku przedszkolnym

Szczególnie ważna jest aktywność fizyczna w wieku przedszkolnym – czasie intensywnego rozwoju somatycznego, psychicznego i społecznego. To najlepszy moment na kształtowanie nawyków i zainteresowań, ponieważ dziecko jest w tym okresie wyjątkowo chłonne i otwarte na różnorodne oddziaływania wychowawcze.

Rodzice i nauczyciele powinni wspólnie dbać o to, by każdego dnia dziecko miało zapewnioną odpowiednią dawkę ruchu. Choć przedszkole odgrywa ogromną rolę w rozwijaniu sprawności fizycznej, nie jest w stanie całkowicie zastąpić rodziców w wychowaniu do aktywnego spędzania wolnego czasu. To właśnie rodzice mają kluczowe zadanie – zaszczepienie w dziecku potrzeby ruchu oraz zdrowych nawyków.

Cztery podstawowe funkcje aktywności ruchowej

1. Funkcja stymulacyjna (pobudzająca)

* Zwiększa siłę, sprężystość i objętość mięśni.
* Wzmacnia kości, ścięgna i więzadła.
* Pobudza układ krążenia i oddechowy – serce pracuje intensywniej, a płuca zwiększają swoją wydolność.
* Przyspiesza dojrzewanie układu nerwowego i rozwój motoryczności.
* Kształtuje samodzielność, pamięć, uwagę oraz zachowania prospołeczne.

2. Funkcja adaptacyjna

* Pomaga organizmowi dostosować się do zmiennych warunków środowiskowych (klimat, temperatura, wilgotność).
* Hartuje organizm, zwiększając odporność na czynniki fizyczne i psychiczne, w tym stres.

3. Funkcja kompensacyjna (wyrównawcza)

* Równoważy negatywne bodźce płynące z otoczenia, takie jak nadmierne korzystanie z telewizji czy komputera.
* Ożywia organizm i przywraca równowagę niezbędną do prawidłowego rozwoju.

4. Funkcja korekcyjna

* Stosowana u dzieci z wadami postawy, otyłością, astmą czy zaburzeniami krążenia.
* Pełni funkcję terapeutyczną i leczniczą.

Dlaczego warto być aktywnym fizycznie?

Dzięki ruchowi dzieci mogą:

* Rozładować nadmiar energii – co jest szczególnie ważne dla dzieci nadpobudliwych.
* Dotlenić mózg – który choć stanowi tylko 2% masy ciała, potrzebuje aż 25% dostarczanego tlenu. Świeże powietrze znacznie poprawia koncentrację.
* Ćwiczyć równowagę – poprzez zabawy na huśtawkach, murkach, jeździe na rowerze, deskorolce czy rolkach.
* Lepiej spać – ruch ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu dzięki fizycznemu i psychicznemu odprężeniu.
* Poprawić nastrój – dzięki endorfinom (hormonom szczęścia) ruch pomaga wyciszyć emocje i zmniejszyć stres.
* Rozwijać cechy osobowości – takie jak samodzielność, równowaga emocjonalna, odporność na stres, dyscyplina i wytrwałość.

Jak wspierać dzieci, które unikają aktywności fizycznej?

Twórz okazje do ruchu – baw się razem z dzieckiem.
Zachęcaj i motywuj – chwal dziecko nawet za najmniejsze osiągnięcia.
Nie zmuszaj!– aktywność fizyczna powinna być źródłem radości, nie przymusu.
Znajdź towarzysza o podobnych możliwościach ruchowych** – wspólne zabawy zwiększają motywację i budują poczucie wartości.

Ruch to najlepsze lekarstwo!

Regularna aktywność fizyczna zapobiega wielu chorobom cywilizacyjnym, takim jak:

* wady postawy (skolioza, płaskostopie, koślawe kolana),
* nerwice i zaburzenia emocjonalne,
* otyłość i cukrzyca,
* niewydolność mięśniowa,
* choroby układu krążenia i nadciśnienie.

W dzisiejszych czasach dzieci spędzają coraz więcej czasu przed ekranami, a coraz mniej na świeżym powietrzu. Tymczasem każdy maluch powinien mieć czas i okazję do biegania, skakania, wspinania się, gry w piłkę, pływania czy spacerów w lesie.

W zdrowym ciele – zdrowy duch!

Lidia Solak